Ο στραβισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα μάτια δεν ευθυγραμμίζονται μεταξύ τους. Με άλλα λόγια, το ένα μάτι στρέφεται προς μια κατεύθυνση που είναι διαφορετική από το άλλο μάτι. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει γυαλιά, θεραπεία επικάλυψης, ασκήσεις για τα μάτια, φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση.
Υπό κανονικές συνθήκες, οι έξι μύες που ελέγχουν την κίνηση των ματιών συνεργάζονται και δείχνουν και τα δύο μάτια προς την ίδια κατεύθυνση. Οι ασθενείς με στραβισμό έχουν προβλήματα με τον έλεγχο της κίνησης των ματιών και δεν μπορούν να διατηρήσουν φυσιολογική οφθαλμική ευθυγράμμιση (θέση των ματιών).
Ο στραβισμός μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ανάλογα με την κατεύθυνση του κακώς ευθυγραμμισμένου ματιού:
Άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη που βοηθούν στον προσδιορισμό της αιτίας και της θεραπείας του στραβισμού:
Υπάρχουν διάφορες μορφές στραβισμού. Οι τρεις πιο κοινές είναι:
Βρεφική Εσωτροπία: Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται από μεγάλη στροφή και των δύο ματιών προς τα μέσα στα βρέφη που συνήθως ξεκινά πριν από την ηλικία των έξι μηνών. Συνήθως δεν υπάρχει σημαντική υπερμετρωπία και τα γυαλιά δεν διορθώνουν τον στραβισμό. Η θεραπεία αυτού του τύπου στραβισμού είναι χειρουργική επέμβαση στους μύες του ενός ή και των δύο ματιών για τη διόρθωση της ευθυγράμμισης.
Προσαρμοστική Εσωτροπία: Αυτή συμβαίνει συχνά σε περιπτώσεις μη διορθωμένης υπερμετρωπίας και γενετικής προδιάθεσης (οικογενειακό ιστορικό) για να γυρίζουν προς τα έσω τα μάτια. Επειδή η ικανότητα εστίασης συνδέεται με το σημείο που δείχνουν τα μάτια, η επιπλέον προσπάθεια εστίασης που απαιτείται για να κρατηθούν τα μακρινά αντικείμενα σε καθαρή εστίαση μπορεί να προκαλέσει στροφή των ματιών προς τα μέσα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν διπλωπία, κλείσιμο ή κάλυψη του ενός ματιού όταν κοιτάτε κάτι κοντά και κλίση ή στροφή του κεφαλιού. Αυτός ο τύπος στραβισμού ξεκινά συνήθως τα πρώτα χρόνια της ζωής. Αυτή η πάθηση αντιμετωπίζεται συνήθως με γυαλιά, αλλά μπορεί επίσης να απαιτήσει θεραπεία επικάλυψης στα μάτια και χειρουργική επέμβαση στους μύες του ενός ή και των δύο ματιών.
Διαλείπουσα εξωτροπία: Σε αυτόν τον τύπο στραβισμού, το ένα μάτι θα προσηλωθεί (συγκεντρωθεί) σε έναν στόχο ενώ το άλλο μάτι είναι στραμμένο προς τα έξω. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν διπλή όραση, πονοκεφάλους, δυσκολία στην ανάγνωση, καταπόνηση των ματιών και κλείσιμο του ενός ματιού όταν βλέπετε αντικείμενα μακριά ή όταν βρίσκεστε σε έντονο φως. Οι ασθενείς μπορεί να μην έχουν συμπτώματα ενώ η εξωτροπία μπορεί να γίνει αντιληπτή από άλλους. Η διαλείπουσα εξωτροπία μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει γυαλιά, θεραπεία επικάλυψης, ασκήσεις για τα μάτια και χειρουργική επέμβαση στους μύες του ενός ή και των δύο ματιών.
Οι ενήλικες μπορεί επίσης να εμφανίσουν στραβισμό. Συνηθέστερα, η κακή ευθυγράμμιση των οφθαλμών στους ενήλικες οφείλεται σε εγκεφαλικό επεισόδιο, αλλά μπορεί επίσης να συμβεί από σωματικό τραύμα ή από παιδικό στραβισμό που δεν είχε αντιμετωπιστεί προηγουμένως ή έχει υποτροπιάσει ή εξελιχθεί. Ο στραβισμός στους ενήλικες μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους, όπως η επικάλυψη οφθαλμού, χρήση πρισμάτων στα γυαλιά και χειρουργική επέμβαση στραβισμού.
Υπολογίζεται ότι το 4% του πληθυσμού έχει στραβισμό.
Συνήθως, ο στραβισμός προκύπτει από μια ανωμαλία του νευρομυϊκού ελέγχου της κίνησης των ματιών. Η κατανόησή μας για αυτά τα κέντρα ελέγχου στον εγκέφαλο εξακολουθεί να εξελίσσεται. Λιγότερο συχνά, υπάρχει πρόβλημα με τον πραγματικό μυ των οφθαλμών. Ο στραβισμός είναι συχνά κληρονομικός, με περίπου 30 τοις εκατό των παιδιών με στραβισμό να έχουν ένα μέλος της οικογένειας με παρόμοιο πρόβλημα.
Άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με το στραβισμό περιλαμβάνουν:
Μέχρι την ηλικία των 3 έως 4 μηνών, τα μάτια ενός βρέφους θα πρέπει να μπορούν να εστιάζουν σε μικρά αντικείμενα και τα μάτια να είναι ίσια και ευθυγραμμισμένα. Ένα βρέφος 6 μηνών θα πρέπει να μπορεί να εστιάζει σε αντικείμενα τόσο κοντά όσο και μακριά.
Ο στραβισμός εμφανίζεται συνήθως σε βρέφη και μικρά παιδιά και πιο συχνά όταν το παιδί είναι 3 ετών. Ωστόσο, τα μεγαλύτερα παιδιά και ακόμη και οι ενήλικες μπορεί να αναπτύξουν στραβισμό. Η ξαφνική εμφάνιση στραβισμού, ειδικά με διπλωπία, σε μεγαλύτερο παιδί ή ενήλικα θα μπορούσε να υποδεικνύει μια πιο σοβαρή νευρολογική διαταραχή. Εάν συμβεί αυτό, καλέστε αμέσως τον οφθαλμίατρό σας.
Μια πάθηση που ονομάζεται ψευδοστραβισμός (ψευδής στραβισμός) μπορεί να κάνει να φαίνεται ότι ένα μωρό στραβίζει ενώ στην πραγματικότητα τα μάτια στοχεύουν προς την ίδια κατεύθυνση. Ο ψευδοστραβισμός μπορεί να προκληθεί από επιπλέον δέρμα που καλύπτει τις εσωτερικές γωνίες των ματιών και/ή μια επίπεδη ρινική γέφυρα. Καθώς το πρόσωπο του μωρού αναπτύσσεται και μεγαλώνει, τα μάτια δεν θα φαίνονται πλέον να στραβίζουν.
Οποιοσδήποτε ηλικίας άνω των τεσσάρων μηνών που φαίνεται να έχει στραβισμό θα πρέπει να υποβληθεί σε πλήρη οφθαλμολογική εξέταση από παιδοφθαλμίατρο, με επιπλέον χρόνο για εξέταση του τρόπου εστίασης και κίνησης των ματιών. Η εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
Μερικοί πιστεύουν ότι τα παιδιά θα ξεπεράσουν τον στραβισμό ή ότι θα βελτιωθεί από μόνος του. Στην πραγματικότητα, μπορεί να επιδεινωθεί εάν δεν αντιμετωπιστεί.
Εάν τα μάτια δεν είναι σωστά ευθυγραμμισμένα, μπορεί να προκύψουν τα ακόλουθα:
Ο ειδικός οφθαλμίατρος για στραβισμό πρέπει να παρακολουθήσει τον ασθενή για να ελέγξει αν έχει ανταποκριθεί στις θεραπείες και να κάνει προσαρμογές, εάν είναι απαραίτητο.
Στην περίπτωση των παιδιών με στραβισμό, εάν η πάθηση εντοπιστεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετική όραση και αντίληψη βάθους και μπορεί να προστατεύσει από την απώλεια της όρασης.