Το μάτι συχνά συγκρίνεται με μια κάμερα. Το μπροστινό μέρος του ματιού περιέχει έναν φακό που εστιάζει τις εικόνες στο εσωτερικό του πίσω μέρους του ματιού. Αυτή η περιοχή, που ονομάζεται αμφιβληστροειδής, καλύπτεται με ειδικά νευρικά κύτταρα που αντιδρούν στο φως.
Κάτω από τον αμφιβληστροειδή υπάρχει ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων. Αυτά τα αιμοφόρα αγγεία συνήθως αναπτύσσονται γρήγορα τις τελευταίες εβδομάδες πριν γεννηθεί ένα μωρό. Εάν το μωρό γεννηθεί πρόωρα, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα με αυτή την ανάπτυξη.
Σε ορισμένα πρόωρα μωρά, τα αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται σε μέρη του ματιού όπου δεν ανήκουν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία ουλώδους ιστού μέσα στο μάτι. Ο ουλώδης ιστός μπορεί να βλάψει τον αμφιβληστροειδή και να προκαλέσει σημαντική απώλεια όρασης. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας.
Τα περισσότερα βρέφη που γεννιούνται περίπου 2 μήνες ή περισσότερο πρόωρα ή έχουν χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση, θα έχουν κάποιο βαθμό αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας. Ευτυχώς, η κατάσταση συχνά δεν είναι σοβαρή, δεν βλάπτει την όραση και υποχωρεί χωρίς να χρειάζεται θεραπεία. Σε ορισμένα βρέφη, ωστόσο, η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας θα αναπτυχθεί πολύ γρήγορα και θα μπορούσε να προκαλέσει απώλεια όρασης ή ακόμα και τύφλωση.
Με τα χρόνια, οι γιατροί έχουν εντοπίσει πολλούς παράγοντες που φαίνεται να επιδεινώνουν την αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, όπως η παροχή οξυγόνου με υψηλή συγκέντρωση σε πρόωρα μωρά. Η αποφυγή αυτών των παραγόντων έχει μειώσει τον αριθμό των μωρών με σοβαρή αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, αλλά δεν έχει εξαλείψει την πάθηση.
Δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψουμε ποια μωρά θα αναπτύξουν τις πιο σοβαρές μορφές αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημαντικό για όλα τα μωρά που γεννιούνται στις 32 εβδομάδες ή νωρίτερα, που ζυγίζουν λιγότερο από 1.500 γραμμάρια κατά τη γέννηση ή των οποίων ο νεογνολόγος θεωρεί ότι αποτελούν υψηλό κίνδυνο να εξετάζονται από παιδοφθαλμίατρο. Αυτή η εξέταση πρέπει να συμβαίνει συχνά 4 έως 6 εβδομάδες μετά τη γέννηση.
Ο παιδοφθαλμίατρος θα χρησιμοποιήσει ένα ειδικό όργανο για να κοιτάξει μέσα στο μάτι τον αμφιβληστροειδή. Ένα σημαντικό μέρος αυτής της εξέτασης είναι να διαπιστωθεί πόσο από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα κάθε οφθαλμού μπορεί να επηρεαστεί από την αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας.
Ο γιατρός θα βαθμολογήσει τα αποτελέσματα της εξέτασης σε μια τυπική κλίμακα πέντε σταδίων. Η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας σταδίου 1 είναι η λιγότερο σοβαρή μορφή της πάθησης και το στάδιο 5 είναι η πιο σοβαρή.
Μόνο ένας παιδοφθαλμίατρος μπορεί να συστήσει τη σωστή θεραπεία για ένα μωρό με αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας. Η συνιστώμενη θεραπεία θα εξαρτηθεί από το πόσο σοβαρή είναι η αμφιβληστροειδοπάθεια.
Η αμφιβληστροειδοπάθεια σταδίου 1 ή 2 συνήθως δεν απαιτεί καμία θεραπεία. Αντίθετα, ο γιατρός πιθανότατα θα προγραμματίσει συχνές οφθαλμικές εξετάσεις για να βεβαιωθεί ότι η κατάσταση του νεογνού δεν θα επιδεινωθεί. Είναι πολύ σημαντικό να τηρούνται αυτά τα ραντεβού, γιατί τα μη φυσιολογικά αιμοφόρα αγγεία θα μπορούσαν να αρχίσουν να αναπτύσσονται ανά πάσα στιγμή.
Ο γιατρός μπορεί να συστήσει θεραπεία για υψηλότερα στάδια αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας. Οι μόνες διαθέσιμες θεραπείες είναι με laser ή με ενδουαλοειδική έγχυση ή οι χειρουργικές και γίνονται με γενική αναισθησία.
Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται για να σταματήσει την ανώμαλη ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων μέσω του αμφιβληστροειδούς. Ο χειρουργός εστιάζει μια ακτίνα laser σε ένα μικρό σημείο στον αμφιβληστροειδή όπου αναπτύσσονται τα αιμοφόρα αγγεία. Η ακτίνα laser θερμαίνει αυτό το σημείο, δημιουργώντας ένα μικροσκοπικό έγκαυμα στα αιμοφόρα αγγεία και σταματώντας την ανάπτυξή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα μη φυσιολογικά αιμοφόρα αγγεία θα μικρύνουν και θα εξαφανιστούν.
Όταν η ενδοϋαλοειδική έγχυση bevacizumab (Avastin) χρησιμοποιήθηκε συνήθως για τη θεραπεία της νεοαγγειακής ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (AMD) και της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, ορισμένοι ερευνητές θεώρησαν ότι η bevacizumab (Avastin) μπορεί επίσης να ωφελήσει τους ασθενείς με αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας. Είναι αποδεκτό πλέον ότι η ενδοϋαλοειδική έγχυση bevacizumab είναι αποτελεσματική στην προαγωγή της υποχώρησης της αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας που απαιτεί θεραπεία και αυτή η υποχώρηση είναι συχνά αρκετά δραματική, καθώς συμβαίνει μέσα στις πρώτες 24 έως 48 ώρες μετά την ένεση. Αρκετές σειρές περιπτώσεων έχουν αναφέρει υποχώρηση της αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας σε ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με bevacizumab (Avastin) μόνη ή σε συνδυασμό με συμβατικό laser
Σε μάτια με μεγάλη ποσότητα ουλώδους ιστού και αιμοφόρων αγγείων, ο χειρουργός μπορεί να χρειαστεί να αφαιρέσει μέρος του υγρού που μοιάζει με γέλη που γεμίζει το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού του ματιού. Αυτό το υλικό ονομάζεται υαλοειδές υγρό και η διαδικασία αφαίρεσής του ονομάζεται υαλοειδεκτομή. Εκτός από την αφαίρεση του υαλοειδούς υγρού, ο χειρουργός θα αφαιρέσει και τον ουλώδη ιστό που τραβάει τον αμφιβληστροειδή. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση των πιθανοτήτων αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς και στην πρόληψη της απώλειας της όρασης.
Στον μικρό αριθμό των βρεφών που χρειάζονται θεραπεία για την αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, οι θεραπείες συνήθως λειτουργούν καλά στην πρόληψη της απώλειας της όρασης. Το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν στο να έχει το καλύτερο αποτέλεσμα για το παιδί τους είναι να τηρούν όλα τα προγραμματισμένα ραντεβού και να ακολουθούν τις συμβουλές του παιδοφθαλμιάτρου μετά από οποιαδήποτε θεραπεία.
Η οφθαλμολογική κλινική Athens EyeCare στο κέντρο των Αθηνών είναι μια από τις πιο άρτια και σύγχρονες τεχνολογικά εξοπλισμένες κλινικές της Ελλάδας
